Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Koronawirus: słowniczek najważniejszych terminów!

Martyna Jaros
Martyna Jaros
Pandemia koronawirusa, kwarantanna dla Polaków powracających do kraju i stan epidemiologiczny. Co to oznacza?
Pandemia koronawirusa, kwarantanna dla Polaków powracających do kraju i stan epidemiologiczny. Co to oznacza? 123rf
Materiały na stronach internetowych odnośnie pandemii koronawirusa, zawierają mnóstwo słów, które nie dla wszystkich są jasne. Kwarantanna, epidemia, inkubacja wirusa, stan zagrożenia epidemiologicznego, COVID-19 i inne. Poniższy artykuł to słowniczek, wyjaśniający trudne zagadnienia w zrozumiały i klarowny sposób. Sprawdź pojęcia związane z koronawirusem, które powinieneś znać, by być bardziej świadomym!

1. Wirus

Wirusy to niewielkie, zakaźne cząsteczki, które po wniknięciu do organizmu wywołują choroby zakaźne. Wirusy nie mogą namnażać się po za organizmem żywiciela, ponieważ nie mają własnych organelli komórkowych. Wirusy to wewnątrzkomórkowe pasożyty, które żyją dzięki energii wytwarzanej prze komórki gospodarza. Odmianą wirusów są koronawirusy.

2. Choroba zakaźna inaczej choroba infekcyjna

Choroba zakaźna to rodzaj choroby wynikający z dostania się do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych. Wnikają one do organizmu i pokonują układ odpornościowy, lub wnikają do organizmu osoby o małej odporności. Drobnoustrojami mogą być bakterie, wirusy, grzyby, proiny itp. albo ich toksyn.

Namnażając się w organizmie wywołują ogólne zakażenie, czyli chorobę zakaźną o charakterystycznych dla danej objawach. Choroby zakaźne łatwo mogą przenosić się między innymi osobami, ponieważ źródłem zakażenia jest chora osoba lub nosiciel. O nosicielu mówi się wówczas, gdy osoba zakaża, ale sama nie choruje.

WHO i GIS radzą, jak uchronić się przed koronawirusem

3. Zakażenie

Zakażenie to wniknięcie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych, które następnie rozwijają się w ciele osoby zakażonej. Do zakażenia może dojść m.in.:

  • drogą kropelkową,
  • przez kontakt osoby zdrowej z wydzielinami od osoby zakażonej (np. krew, odchody, mocz),
  • poprzez dotykanie zakażonych przedmiotów (a następnie przeniesienie zarazków w okolice ust),
  • przez zakażenie rany w ciele.

4. Inkubacja wirusa

Inkubacja wirusa to termin stosowany odnośnie czasu wylęgania się (namnażania się patogenów), czyli od momentu wniknięcia ich do organizmu, do momentu wystąpienia pierwszych objawów infekcji. W przypadku koronawirusa SARS-CoV-2 czas inkubacji wynosi od 0 do 14 dni, a średnio trwa 5-6.

5. Koronawirusy

Koronawirusy to rodzaj wirusów, które stanowią zagrożenie dla ssaków i ptaków. Posiadają materiał genetyczny w formie jednej nici RNA, a nie DNA jak u ludzi. Nazwa koronawirusów wywodzi się od łacińskiego słowa „corona”, które oznacza wieniec lub koronę. Widoczne pod mikroskopem koronawirusy na swojej otoczce mają wypustki, które układają się w kształt przypominający koronę. Koronawirusy są odpowiedzialne za zakażenia górnych dróg oddechowych. Pierwszy ludzki koronawirus został zidentyfikowany w latach 60. XX wieku u pacjenta chorującego na grypę. Od tamtej pory poznano 7 różnych koronawirusów. Najbardziej znane są trzy z nich: SARS-CoV, MERS-CoV i SARS-CoV-2.

Koronawirusa SARS (SARS-CoV) zidentyfikowano w 2002 roku w Chińskiej prowincji Kwantung. Wywołuje on zespół ciężkiej niewydolności oddechowej. Drugim znanym jest koronawirus MERS, opisany w 2012 roku. MERS (MERS-CoV) wywołuje bliskowschodni zespół oddechowy. Koronawirus, który obecnie szerzy się na świecie to SARS-CoV-2 (wcześniej nazywany 2019-nCoV) zidentyfikowany pod koniec grudnia 2019 roku w Wuhanie.

Sprawdź: Objawy zakażenia koronawirusem

6. SARS-CoV-2

SARS-Cov-2 to nowy rodzaj koronawirusa, który w mediach potocznie określany jest wyłącznie nazwą całej grupy: koronawirus lub jako nowy koronawirus. Zidentyfikowano go w chińskim mieście Wuhan w prowincji Hubei w grudniu 2019 roku. Początkowo koronawirus SARS-CoV-2 był określany skrótem 2019-nCoV (2019, Novel Coronavirus), ale obecnie ta nazwa nie funkcjonuje.

SARS-CoV-2 jest koronawirusem zespołu ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej 2. Wywołuje chorobę, którą w skrócie określa się COVID-19. Czas wylęgania wirusa SARS-CoV-2, czyli intubacji (od momentu kontaktu z wirusem do wystąpienia objawów zakażenia) wynosi 0-14 dni. Przeważnie to ok. 5-6 dób.

7. COVID-19

COVID-19 (coronavirus disease) to choroba wywoływana przez koronawirusa ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej (SARS-CoV-2). Stanowi największe zagrożenie dla seniorów, zwłaszcza z towarzyszącymi innymi jednostkami chorobowymi jak cukrzyca, nowotwór, choroby układu sercowo-naczyniowego lub zażywających leki immunosupresyjne, które obniżają odporność. Do objawów zakażenia należą: gorączka, kaszel, duszności, uczucie zmęczenia i bóle mięśniowe.

8. Epidemia

Epidemia to stan, gdy notuje się znacznie większą liczbę zakażeń lub zachorowań na znaną (np. grypę) lub nową chorobę zakaźną (np. COVID-19) na mniejszym terytorium niż powierzchnia kontynentu. Epidemia może dotyczyć np. kraju. Liczba aktualnych zakażeń lub osób chorych musi być istotnie większa, niż dla innych chorób zakaźnych, co stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowa ludzkości.

9. Pandemia

Termin pandemia to określenie wielkiej epidemii. Oznacza to, że choroba zakaźna osiągnęła zakres kontynentu, a nawet świata. Pandemia dotyczy zwłaszcza chorób przenoszonych drogą kropelkową z jednej osoby na drugą.

10. Nadzór epidemiologiczny

Nadzór epidemiologiczny stosowany jest wobec konkretnych osób: zakażonych lub mającym podejrzenie zakażenia drobnoustrojem, który wywołał epidemię. Nadzór prowadzą pracownicy stancji epidemiologicznej. Polega on na obserwacji danej osoby, ale bez ograniczenia jej swobody odnośnie przemieszczania się. Osoba objęta nadzorem podlega badaniom sanitarno-epidemiologicznym, aby wykryć zakażenie oraz wyodrębnić przyczynę (tutaj: rodzaj wirusa), która wywołała infekcję.

Pacjent objęty nadzorem epidemiologicznym zobowiązany jest przedstawić okoliczności, które prawdopodobnie spowodowały zakażenie. Te informacje służą organom do analizy i wyciągania wniosków, odnoście zapobiegania szerzenia się zakażenia oraz zwalczania choroby zakaźnej.

Sprawdź: Czy iść do lekarza? E-recepyty, tele wizyty i inne ważne zagadnienia

11. Stan zagrożenia epidemiologicznego (epidemicznego)

O wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemiologicznego (lub epidemicznego) decyduje rząd. To specyficzna sytuacja prawna, która została wprowadzona na danym terenie z związku z wysokim ryzykiem rozwoju epidemii lub pandemii. To działanie ma na celu zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się czynnika zakaźnego.

W Polsce stan zagrożenia epidemiologicznego wprowadził premier Mateusz Morawiecki w dniu 12.03.2020 w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2.

Co ten stan zagrożenia epidemicznego oznacza dla konsumenta:

  • przywrócone są granice i kontrole graniczne na okres 10 dni, a osoby powracające do kraju są objęte obowiązkową 14-dniową kwarantanną. Nie można wyjechać z kraju, a do Polski nie mogą wjechać cudzoziemcy,
  • wstrzymane zostają loty między krajowe oraz międzymiastowe, a także ograniczeniu podlegają połączenia kolejowe,
  • ograniczona działalność punktów gastronomicznych: możliwe są tylko dostawy do domu,
  • działalność sieci handlowych jest ograniczona: otwarte pozostają sklepy spożywcze, apteki, drogerie, banki i pralnie, ale obowiązują dodatkowe zalecenia odnośnie korzystania z usług m.in. płatność kartą, ograniczenia odnośnie ilości osób w placówce, umawianie się na wizyty na konkretną godzinę, zachowanie 1 m odległości między pracownikami,
  • odwołanie imprez masowych,
  • zakaz zgromadzeń powyżej 50 osób.

12. Kwarantanna

Kwarantanna stosowana jest wobec osób zdrowych, które mogły mieć kontakt z osobą zakażoną i mogą być zakażone. W obecnym czasie w Polsce kwarantanną objęte są osoby, które:

  • wróciły z podróży do kraju o wysokim odsetku zachorowań na koronawirusa,
  • miały kontakt z osobą zakażoną,
  • pracują w placówce, w której były leczone osoby zakażone.

Kwarantanna w związku z zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 trwa 14 dni, a osoby nią objęte mają zakaz opuszczania stanowiska kwarantanny, którym z reguły jest miejsce zamieszkania lub szpital. Zakaz ma na celu niedopuszczenie do kontaktu osoby na kwarantannie z innymi osobami, które są zdrowe.

13. Izolacja

Izolacja to odosobnienie osoby lub grupy osób, które są zakażone albo są podejrzane o zakażenie. Ma to na celu zapobieganie dalszemu rozprzestrzenianiu się zakażenia. To poważny stan, ponieważ osobę (lub grupę osób) izoluje się w izolatce. Kontakt utrzymywany jest za pośrednictwem personelu medycznego, który na każdą wizytę musi się odpowiednio zabezpieczyć.

Zgodnie z zaleceniami ECDC (Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób) w skład minimalnego zestawu ochronnego, przeznaczonego dla pracowników medycznych, do kontaktu z osobami zakażonymi nowym koronawirusem muszą wchodzić:

  • półmaska FFP2 lub FFP3 (w sytuacji ich braku zalecane są maseczki chirurgiczne),
  • gogle lub okulary ochronne,
  • wodoodporny fartuch z długim rękawem np. fartuch chirurgiczny,
  • rękawiczki ochronne.

Najważniejsza zasada ochrony przed koronawirusem SARS-CoV-2: Skuteczne mycie rąk krok po kroku

14. Dezynfekcja

Dezynfekcja jest procesem ukierunkowanym na zmniejszenie liczebności drobnoustrojów chorobotwórczych. Do dezynfekcji stosowane są profesjonalne płyny dezynfekcyjne, które mają udowodnione badaniami klinicznymi działanie. Dezynfekcję można przeprowadzić za pomocą etanolu o odpowiednim stężeniu, izopropanolu lub ich mieszanki oraz innych środków biobójczych. Metalowe rzeczy można dezynfekować poprzez wypalanie.

15. Produkt wirusobójczy

Produktem wirusobójczym nazywa się preparat do dezynfekcji, które ma udowodnione działania niszczenia konkretnych wirusów. Działanie to wynika ze specyficznego i ściśle określonego składu płynu, który wykazuje określone działanie. Produkty o udowodnionym działaniu otrzymują certyfikat Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych i zostają wpisane na listę pozostałych produktów o takim działaniu.

Produkt wirusobójczy może być stosowany do dezynfekcji powierzchni i dłoni. Produktem wirusobójczym nie jest żel antybakteryjny.

Najważniejsze informacje o żelach antybakteryjnych

16. Ozdrowieniec

Ozdrowieniec to termin nie do końca medyczny. Stosowny jest wobec osób, które były zakażone chorobą zakaźną, ale obecnie nie mają już objawów. Nie jest to osoba zdrowa, dlatego nie może opuścić miejsca kwarantanny lub izolacji.

Zobacz: Testy na koronawirusa

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści (5) - oszustwo na kartę NFZ

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Koronawirus: słowniczek najważniejszych terminów! - Strona Zdrowia

Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto